Lịch sử hình thành, phát triển
Từ thuở xa xưa, Cửa Lò là vùng đất địa linh nhân kiệt, được hun đúc từ truyền thống “văn giành đỉnh bút, võ chiếm đề đao”, phên dậu canh giữ biển đảo phía đông xứ Nghệ. Sinh trưởng ở vùng đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, mưu sinh chủ yếu bằng nghề đánh bắt hải sản nơi đầu sóng ngọn gió, người dân Cửa Lò mang đức tính cần cù, bền bỉ, kiên cường, hào sảng, tràn đầy nhiệt huyết, quyết tâm. Nơi đây đã sản sinh ra những nhân tài xuất sắc trên các lĩnh vực chính trị, quân sự, văn hoá như Thái sư Cương quốc công Nguyễn Xí, Thái uý Quận công Nguyễn Sư Hồi, Hoàng giáp Phạm Nguyễn Du, Hương cống Phùng Thời Tá, Đô đốc Phùng Phúc Kiều, Bằng quận công Nguyễn Hữu Chỉnh, Chánh ngự y Phạm Văn Dụ, danh y Hoàng Nguyên Cát…
Ngày 29/8/1994 thị xã Cửa Lò được thành lập từ 5 xã, thị trấn vùng quê nghèo huyện Nghi Lộc trở thành đơn vị hành chính thị xã đầu tiên của tỉnh Nghệ An. Gồm có 7 phường, xã. Diện tích 27,81 km², dân số hiện nay hơn 6 vạn người. Qua 25 năm phấn đấu trưởng thành, Cửa Lò trở thành địa danh nổi tiếng là vùng biển ngọc, đô thị du lịch thơ mộng của Việt Nam được rất nhiều du khách trong và ngoài nước yêu mến. Cửa Lò còn là gương mặt trẻ tiếp nối truyền thống dạy giỏi – học giỏi của quê hương xứ Nghệ, viết tiếp trang sử vàng của cha ông. Ngành Giáo dục thị xã trở thành đơn vị đạt nhiều thành tích, dẫn đầu trong nhiều lĩnh vục công tác. Nổi bật nhất là công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia; Nâng cao chất lượng toàn diện, chất lượng học sinh giỏi; Phổ cập giáo dục, kiểm định chất lượng giáo dục… Được xếp vào tốp đầu của ngành giáo dục Nghệ An.
Quá trình xây dựng và phát triển của phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Cửa Lò.
Phòng Giáo dục và Đào tạo được thành lập cùng sự ra đời của Thị xã vào năm 1994 đến nay. Giai đoạn từ 1994 – 2004 do đồng chí Hoàng Tập làm Trưởng phòng; Giai đoạn 2005 – 2009 do đồng chí Võ Văn Thông làm Trưởng phòng; Giai đoạn 2009 – 2014 do đồng chí Nguyễn Văn Tuân làm Trưởng phòng. Từ năm 2014 đến nay do đồng chí Phùng Đức Nhân làm Trưởng phòng.
Thành tích đạt được:
Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Giám đốc, các phòng ban chuyên môn sở GD&ĐT Nghệ An; của Ban Thường vụ thị uỷ, HĐND, UBND thị xã; sự quan tâm, chăm lo đến chất lượng và phong trào giáo dục của cấp uỷ Đảng, chính quyền và nhân dân các phường; sự phối hợp của Ban ngành, đoàn thể cùng với sự nỗ lực phấn đấu của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh ở tất cả các trường trên địa bàn, đã tạo ra sự phát triển vượt bậc, đạt được nhiều trong các nhà trường và trong toàn ngành giáo dục. Từ khi thành lập đến nay luôn đạt đơn vị tiên tiến, tiên tiến xuất sắc. Có 100% trường mầm non và phổ thông đạt chuẩn quốc gia; 100% các trường mầm non. Tiểu học, THCS đạt kiểm định cấp độ 3. Nhiều năm liên tục giành vị thứ cao trong Hội thi Giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh các cấp học, bậc học. Liên tục nhiều năm xếp thứ 3, thứ 2 và thứ nhất trong kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 tỉnh Nghệ An.
Năm 2012, được Bộ giáo Giáo dục Đào tạo tặng bằng khen về thành tích xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia. Năm 2016 được bộ GD&ĐT công nhận đơn vị dẫn đầu 6 tỉnh Bắc trung bộ về thành tích xây dựng 100% trường mầm non và phổ thông đạt chuẩn quốc gia. Năm 2018, được Bộ giáo Giáo dục Đào tạo tặng bằng khen về thành tích xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia. Hai lần được UBND tỉnh tặng cờ thi đua. Nhiều năm liên tục được Sở GD&ĐT Nghệ An tặng giấy khen: Từ 1997- 2011: Giấy khen hoàn thành xuất sắc trong công tác phổ cập giáo dục của Sở GD&ĐT; Giấy khen tập thể tiên tiên về giáo dục. Năm 2010: Giấy khen của Sở GD&ĐT tập thể hoàn thành xuất sắc trong các lĩnh vực công tác; Từ 2012 – 2014: Giấy khen tập thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Giấy khen tập thể hoàn thành xuất sắc trong các lĩnh vực công tác Giáo dục tiểu học tiểu học, mầm non; Kiểm định chất lượng giáo dục; Năm 2016: Giấy khen đơn vị đơn vị đạt giải Ba Hội thi đồ dùng đồ chơi năm học 2015-2016.
Trong các hoạt động văn nghệ, thể thao, ngành GD&ĐT Cửa Lò cũng gặt hái được nhiều thành tích: Năm 2005: Đạt giải nhất hội thi Tiếng hát học sinh phổ thông tỉnh Nghệ An; Năm 2006: đạt Giải nhì “Hội thi hát dân ca trong trường học tỉnh Nghệ An” lần thứ nhất; Năm 2010, đạt Giải 3 “Hội thi hát dân ca trong trường học tỉnh Nghệ An” lần thứ 2; Năm 2014 đạt Giải 3 “Hội thi tiếng hát dân ca Nghệ Tĩnh bậc trung học Nghệ An”; Năm 2018 được UBND tỉnh tặng giấy khen trong“Hội thi hát dân ca trong trường học tỉnh Nghệ An” lần thứ 4. Năm 2014: Giấy khen đơn vị đạt giải Ba Hội thi tìm hiểu ATGT cấp Tiểu học tỉnh Nghệ An năm học 2013-2014; Hội thi GVDG.
Các đơn vị trường học:
Các trường Trung học Phổ thông và TTGDTX; Trường THPT Cửa Lò thành lập từ năm 1994, đạt chuẩn Quốc gia năm 2004, nhiều lần được tặng Bằng khen của UBND tỉnh và của Bộ GD&ĐT. Là đơn vị có chất lượng tốp đầu của tỉnh trong nhiều năm liền. Trường THPT Cửa Lò 2, tiền thân là trường THPT Bán công cửa Lò, được thành lập từ năm 2000 trải qua 20 năm xây dựng và phát triển, trường đạt được nhiều thành tích trong dạy học và giáo dục, đạt chuẩn Quốc gia năm 2016. TTGDTX2 Nghệ An, tiền thân là TTGDTX Cửa Lò được thành lập năm 1994, thực hiện nhiệm vụ GDTX của tỉnh và thị xã. Là đơn vị lập được nhiều thành tích trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục thường xuyên của thị xã cửa Lò và Tỉnh Nghệ An.
Các trường THCS: Từ những năm đầu thành lập thị xã có 7 trường THCS. Đến năm 2007, để nâng cao chất lượng dạy học, thị xã đã sáp nhập các trường có qui mô dưới 12 lớp. Hiện nay, toàn thị xã có 5 trường THCS là: THCS Nghi Tân, THCS Nghi Thủy, THCS Lê Thị Bạch Cát, THCS Nghi Hương, THCS Hải Hòa. Nét nổi bật của cấp THCS là tất cả các trường hoàn thành công tác phổ cập THCS năm 2003. Hiện nay, 6/7 phường đạt chuẩn phổ cấp mức độ 3; Có 100% đơn vị đạt chuẩn quốc gia, đạt kiểm định chất lượng cấp độ 3. Kết quả học sinh giỏi cấp tỉnh hàng năm đạt tốp đầu tỉnh Nghệ An. Tiêu biểu là trường THCS Nghi Hương, là đơn vị đạt chuẩn quốc gia, đạt kiểm định chất lượng cấp độ 3, nhiều năm liên tục đạt danh hiệu tập thể tiên tiến xuất sắc, 9 lần được UBND tỉnh tặng bằng khen, 2 lần được UBND Tỉnh tặng cờ thi đua xuất sắc; Được bộ Giáo dục và Đào tạo tặng cờ thi đua xuất sắc; Được Thủ tướng tặng Bằng khen; Được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng ba. Hàng năm trường có tỷ lệ học sinh đạt học sinh giỏi cấp tỉnh và đậu vào trường THPT chuyên Phan bội Châu, THPT chuyên Đại học Vinh rất cao, xếp vào tốp đầu các trường THCS tỉnh Nghệ An.
Các trường tiểu học: Trên địa bàn thị xã, có 7 trường tiểu học. Năm 2008 đã có 100% trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1, đến năm 2014 có 100% trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, năm 2016 có 100% trường đạt kiểm định chất lượng cấp độ 3. Điểm nổi bật của cấp tiểu học là 100% trường hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học từ năm 1998 và đạt phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi mức độ 3 sớm nhất tỉnh. Chất lượng đại trà vững chắc, chất lượng mũi nhọn xuất sắc. Nổi bật nhất là trường tiểu học Nghi Hương và tiểu học Nghi Thu. Trường tiểu học Nghi Hương nhiều năm liền là đơn vị dẫn đầu cấp học, hoàn thành xuất sắc nhiện vụ, đạt bằng khen, cờ thi đua của UND tỉnh, bằng khen của Bộ GD&ĐT, cờ thi đua của thủ tướng chính phủ. Trường TH Nghi Thu là đơn vị có truyền thống phát triển giáo dục bền vững. Nhiều năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được của UBND tỉnh tặng bằng khen, cờ thi đua; Bộ GD&ĐT tặng bằng khen; Thủ tướng chính phủ tặng cờ thi đua xuất sắc; Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng 3.
Các trường mầm non: Khi thị xã ra đời, mỗi phường xã trên địa bàn được thành lập một trường mầm non Bán công. Ngoài ra, còn thành lập một trường mầm non công lập chung của thị xã là trường mầm non Bình Minh. Sau khi thành lập, các trường mầm non thực sự phát triển vững chắc Đến năm học 2011-2012 đã có 100% trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 1. Là đơn vị cấp huyện thị đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2005 sớm nhất tỉnh Nghệ An. Từ năm 2010, sau khi chuyển đổi sang loại hình công lập Bậc mầm non có điều kiện phát triển mạnh mẽ hơn. Hiện nay, 5/8 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ 2, có 100% trường đạt kiểm định chất lượng cấp độ 3. Nổi bật nhất là trường mầm non Bình Minh, nhiều năm liên tục đạt danh hiệu tập thể tiên tiến xuất sắc, được UBND tỉnh tặng bằng khen, tặng cờ thi đua. Hiện nay bậc học mầm non có 8 trường mầm non công lập, 01 trường mầm non tư thục và 6 cơ sở nhóm lớp mầm non tư thục.
Những nhà giáo tiêu biểu trên địa bàn thị xã
Để có học sinh giỏi, trước hết phải có giáo viên dạy giỏi, tận tụy với nghề. Để có cơ sở giáo dục phát triển bền vững, đạt nhiều thành tích, phải có đội ngũ cán bộ quản lý giỏi, tâm huyết. Khó có thể kể hết các tấm gương tiểu biểu trong sự nghiệp trồng người của thị xã. Tiêu biểu có 02 nhà giáo ưu tú Đặng Thị Kim Vóc – giáo viên, Phạm Thị Phương Thành – Hiệu trưởng trường THPT Cửa Lò. Nhà giáo Hoàng Tập là trưởng phòng giáo dục giai đoạn đầu tiên thành lập 1994 -2004, có nhiều đóng góp cho sự phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên đạt chuẩn trên chuẩn, là người khởi xướng phong trào xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn thị xã; Cô giáo Nguyễn Thị Tuyết Nhung là phó trưởng phòng GD&ĐT từ 2007 đến nay. Là giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, có 5 sáng kiến kinh nghiệm bậc 4 cấp tỉnh, đạt chiến sỹ thi đua cấp tỉnh, bằng khen của UBND Tỉnh, có nhiều đóng góp trong tham mưu chỉ đạo chuyên môn các cấp học, công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia, góp phần tạo nên thành tích cao cho ngành giáo dục thị xã; Cô giáo Đinh Thị Thiên Kim – Phó hiệu trưởng trường THCS Nghi Hương, 4 lần được công nhận giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh; Cô giáo Trần Thị Thu Hương – Hiệu trưởng trường THCS Nghi Hương, 3lần được công nhận giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, nhiều năm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đạt chiến sỹ thi đua cấp tỉnh, bằng khen của UBND Tỉnh, có nhiều đóng góp trong quản lý, làm nên thành tích của trường THCS Nghi Hương. Cô giáo Nguyễn Thị Lan Anh, hiệu trưởng trường TH Nghi Hương, nhiều năm liền hoàn thanh xuất sắc nhiệm vụ, đạt chiến sỹ thi đua cấp tỉnh, bằng khen của UBND Tỉnh; Được Thủ tướng chính phủ tặng bằng khen. Là người cán bộ quản lý tâm huyết với sự nghiệp giáo dục, có nhiều kinh nghiệm xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia và nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần tạo thành tích cao cho các trường được phân công giữ cương vị Hiệu trưởng là Tiểu học Nghi Thu, TH Thu Thủy và TH Nghi Hương. Ngành GD&ĐT cửa Lò còn có nhiều tài năng sư phạm được bình xét, xuất hiện nhiều cá nhân điển hình bồi dưỡng học sinh giỏi, vì sự nghiệp đổi mới giáo dục như cô giáo Hoàng Thị Ngọc Hương giáo viên trường THCS Nghi Hương, bản thân ốm đau, nhưng vượt qua khó khăn liên tục hơn 10 năm đạt thành tích xuất sắc trong công tác bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Tiếng Anh; Cô giáo Phan thị Hải, giáo viên trường THCS Nghi Hương, liên tục nhiều năm đạt thành tích xuất sắc trong công tác bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Giáo dục công dân; Cô giáo Nguyễn Thị Ý Liên, giáo viên trường THCS Hải Hòa liên tục nhiều năm đạt thành tích xuất sắc trong công tác bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Sinh học; Thầy giáo Đặng Văn Ánh giáo viên trường THCS Hải Hòa liên tục nhiều năm đạt thành tích xuất sắc trong công tác bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi môn Vật Lý.
Phát huy truyền thống tốt đẹp của nhà giáo Việt Nam, đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên ngành GD&ĐT Thị xã tiếp tục vượt qua mọi khó khăn, làm trọn sứ mệnh vẻ vang của mình, góp phần hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế – xã hội mà nghị quyết Đại hội Thị xã Đảng bộ khóa V đã đề ra.